Gulminews.com

....गुल्मी चिहाउने एउटा सानो झ्याल

गुल्मेली फोटोग्राफरका फोटोग्राफर, चिट्ठामा परेको क्यामराले करोडको सम्पत्ती

Published on 2:13:00 AM //

प्रेम सुनार
भदौ ३, गुल्मी । फोटाको कुरा गर्न साथ गुल्मीका पुराना मानिसहरुलाई झट्ट याद आउँछ तम्घासको पाण्डे फोटो स्टुडियो । अहिले सम्म पनि बुढापाकाहरु देखी तन्नेरी सम्मका जिव्रामा झुण्डीएको नाम हो पाण्डे फोटो ।
आज १ सय ७३ औं विश्व फोटो ग्राफर दिवस तथा नेपालको नवौं फोटो ग्राफर दिवसको अवसरमा सोही फोटो स्टुडियोका संस्थापक/सञ्चालक नन्दराम पाण्डेको चर्चा गर्दैछौं हामी । २०३४ साल भन्दा अघि भारतको रोजगारीमा छँदा बम्पर उपहारबाट त्यतिबेला त्यस्तै एक-डेढ सय रुपैयाँ जति पर्ने रिलवाला क्यामरा हात पारेपछि फुरुक्क परेका पाण्डे, फोटोग्राफर बन्ने सपना देखेर घर फर्किए ।
अर्घखाँचीको भगवती गाविस वडा नम्वर ९ का पाण्डे, त्यो सपना पुरा गर्न घर त आए तर स्टुडियो राख्ने कहाँ ? सोँच्न थाले । त्यातिबेला तम्घास वजार सानो थियो । चल्ने हो कि नचल्ने हो ? दुविधै दुविधामा आँट गरी हाले । त्यतिबेला बेला तम्घासमा पुस्कर ज्वारचनले पहिलो पटक तम्घासमा फोटो स्टुडियो चलाएका थिए । पाण्डे उनैकहाँ आए र दुई वर्षसंगै काम गरे ।
दुई वर्षे फोटोग्राफरको मजदुरी गरेका पण्डे आफै मलिक बन्न चाहेर नयाँ वजारस्थित हाल गुल्मी उद्योग वाणिज्य संघका महासचिव कृष्णप्रसाद पोख्रलेको पसल रहेको घरमा फोटो स्टुडियो खोले । पछी ज्वारचन त्यो पेशा छाडेर लागे काठमाण्डौतिर । त्यसपछि तम्घासमा फोटो ग्राफर पेशालाई संस्थागत गर्ने र प्रशासनदेखि सर्वसाधरण सम्म पाण्डे फोटोको एकछत्र राज गर्न थालयो ।
२०७० को १ सय७३ औं विश्व फोटो ग्राफर दिवस सम्म आई पुग्दा उनि ६१ वर्षका भए । सवै ठिटा फोटोग्राफरहरुको विचमा कपाल फुलेका पाण्डे आफुसंग डिजिटल क्यामरा हुँदाहुँदै पनि त्यही चिट्ठामा परेको थोत्रो क्यामरा लिएर फोटोग्राफर दिवस मनाउँदै थिए । "नन्दराम दाई! किन यो थोत्रो क्यामरा लिएर ? नयाँ डिजिटल छैन ?" भनेर सोध्दा उनले भने ‘भाई थोत्रो भएपनि यसलाई मैले पुज्ने गर्छु, यही लोटरी परेको क्यामराले राजा विरन्द्रदेखि विपिसम्मको स्याबासी खुवायो र मेरो जिवनमा पनि लोटरीले ल्याईदियो ।’
भगवती गाविसस्थित गरिव परिवारमा जन्मीएका पाण्डे गरिवीकै कारण बाल्य अवस्थामा भारततिर पसेका थिए । उनी अहिले स्वदेशमा आएर त्यो पेशा गरेको तिनदशक पछि मनग्य सम्पत्तिका मालिक बनेका छन । हिजोका दिनहरुमा स्टुडियो सार्दै हिँडेका पाण्डे यतिबेला तम्घास वसपार्कमा आफ्नै तिन तले भवनको सटरमा स्टुडियो सञ्चालन गरेका छन् । तम्घास बजारमा पक्की घरका अलावा यही पेशाले नै उनलाई बसपार्कमै लाखौँ पर्ने घडेरी जोड्न सफल बनायो । ‘कुनै समय भाडा तिर्न नसकेर कोठा छोड् सम्मको वचन पनि घरवेटीबाट खाईयो भाई, सघंर्षका ति दिन सम्झी साध्य छैन’ उनले भने ‘जे होस संर्घषको मैदान नछाड्ने हो भने मान्छे एक दिन सफल भईदोरैछ ।’ ‘यो व्यसायलाई हातमा हात मिलाएर यहाँसम्म ल्याउनमा श्रीमति धनादेविको पनि हात छ’ पाण्डेले  भने ‘म फोटो खिच्न हिँड्ने स्टुडियोको सवै काम उनैले चलाउँदै आएकी छिन् ।’ तिन छोराहरुमध्ये जेठा अशोकले भैरहवामा फर्निचर ब्यबसाय गर्छन् । माईलाले वावुको बिँडो थाम्दै अर्को फोटो स्टुडियो खोलेका छन् । कान्छा अजुर्न क्यापस पढ्छन् । फोटो खिच्ने, धुलाई गर्ने सबै काम आँफै गर्दै आएका पाण्डे शरीरले सकुन्जेल यो पेशालाई निरन्तरता दिने बताए । ‘भाडा सम्म तिर्न नसकेर छाडेर हिँडौ की भएको थिएँ जव गुल्मीमा नागरिकता टोली आयो त्यसैले अडायो’–पाण्डेले भने ।
काम र दाम मात्रै पाएनन् नन्दरामले नाम र प्रतिष्ठा  पनि पाए । पञ्चायतकालमा राजादेखि ठुल्ठुला नेताहरुसंग हिँड्दा सबैले पाण्डेलाई प्रेम र आदरभाव राख्थे तर अहिलेको प्रशासन र नेताहरुले भने खासै पुच्छ्न छाडेका छन् उनलाई । विगतको तुलनामा ओझेलमा पनि परेका छन् । तर पाण्डे भन्छन् ‘ब्यवसायिक हिसावले भने ओझेलमा परेको छैन मेरा पुराना ग्राहकहरु घटेका छैनन् ।’ अहिले उनिसंग सवै आधुनिक प्रविधि रहेका छन् । फोटो ब्यवसायबाट सफल पात्र नन्दरामको संघर्षका कथाले यहि सन्देश दिन्छ की आफुले गरेको पेशाबाट जस्तो सुकै अवस्थामा पनि हरेस नखाई अगाडी बढाउनुपर्छ, एक दिन सफल अवस्य भईन्छन् ।
हिजो एउटा मात्र पाण्डे फोटो स्टुडियो रहेको तम्घासमा अहिले करिव ३२ वटा  र जिल्लाभर सयौको संख्यामा रहेको फोटो ग्राफर संघ गुल्मीका सचिव एवं मोडल फोटो  स्टुडियोका सञ्चालक चन्द्रमणीपाण्डेले बताए । सानैदेखी त्यो पेशा अंगाले र अहिले सफल युवा फोटो ग्राफरका  रुपमा चिनिने चन्द्रमणी पनि उनै नन्दराम दाईबाट प्रेरित भई आफुले त्यो पेशा अंगालेको बताए । उनले भने ‘नन्दराम दाई हामी गुल्मेली फोटो ग्राफरका अग्रज हो, फोटो ग्राफरका पनि फोटोग्राफर हो ।’

भिडियो समाचार
लोक दोहोरी
गफगाफ सेलिब्रेटिसँग